Tamamı akraba bağları üzerine kurulmuş ve tamamı akraba olmayan aşiretler olmak üzere iki yapıda aşiret biçimi bulunmaktadır. Aşiretler geleneksel toplumlarda etkin bir organizasyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşiretler tarihsel, sosyal, kültürel ve siyasal yapılarak olarak tanımlanabilir. Geçmişten günümüze toplumsal kırılmalara bağlı olarak değişim ve dönüşüme uğramış olsa da özellikle Asya ve Ortadoğu'da aşiretlerin varlığından bahsedebiliriz. Aşiret olgusu, günümüzde Türkiye‘de batı illerinden doğu illerine doğru artan yine kırsaldan kentlere doğru zayıflayan bir seyir takip etmektedir. Modernleşmenin etkisiyle bireyselleşmenin güçlendiği, kolektif hareket etmenin görece etkisinin azaldığı bölge ve alanlarda aşiret olgusu zayıflar. Aşiretler güç kaybetmekle birlikte varlığını kültürel ve toplumsal olarak korumaktadır. Geleneksel bir sistem olan aşiret örgütlenmesi ise modernleşme karşısında çözülmeye başlanmış fakat tamamen ortadan kalkmamış.

 Modernleşme ve kentleşme ile biteceği öngörülen aşiret kurumu, kendisini yenileyerek, modern bir aygıt olarak sivil toplum bünyesinde gerekse de geleneksel özellikleri ile kent merkezlerinde devam etmektedir. Aşiret dernekleri aşiret kültürünün devamlılığının sağlandığı kurumlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda 2016 yılında kurulan Kadim Aşiretler Federasyonu‘nu örnek verebiliriz. Kurucu Genel Başkan Rasim Aslan, "11 ekim 2016 tarihinde kurulan federasyonun amacı Ülkemiz de ve özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgemizde tarihi, kültürel, sosyal ve siyasal açıdan önemli bir gerçeği temsil eden aşiretlerimizin dayanışmasını sağlamaktır." diye belirtmektedir. Bu konuda büyük bir gayret gösteren Kadim Aşiretler Federasyonu aşiretlerin modernleşmeyle beraber kentleşme içerisinde kendilerini konumlandırmaları açısından büyük bir misyon üstlenmektedir. Yine örnek vermek gerekirse Van’da Pinyanişiler, Şanlıurfa’da Sorkanlar, Diyarbakır’da Metinanlar, Batman’da Recebanlar ve birçok ilde birçok aşiret dernekleşme yoluna gittiler.

 Aşiretler kentlerde özellikle düğün ve taziyelerde dayanışma noktasında örnek teşkil etmektedir. Bu da kentlere göç eden aşiret mensuplarının birarada durmasını sağlamaktadır.

 Aşiret olgusu seçimlerde siyasi partiler tarafından özel olarak ele alınmaktadır. Aşiretler kırsalda olduğu gibi kentlerde de birlik ve beraberlik içerisinde bulundukları güç odağı olmak için ortak paydada buluşabiliyor. Aşiret liderinin siyaset içerisinde ön plana çıkması için çalışmalarda beraber hareket ediliyor.

 Modernleşme karşısında biteceği öngörülen aşiret yapısı modern enstrümanlar aracılığıyla varlığını sürdürmektedir.

Köşe Yazısı: Delil Ateş