Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de en yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı madde olan tütün ürünleri, önlenebilir hastalık ve ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer alıyor. Tütün kullanımı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından, dünyanın şimdiye kadar karşılaştığı en büyük halk sağlığı tehditlerinden biri olarak tanımlanıyor.

Tütün kullanımına bağlı zararlar, sadece kullanıcı ile sınırlı kalmıyor. Tütün ürünü kullanan kişinin ailesi ve çevresindekiler de tütün dumanına maruziyet sebebiyle zarar görüyor. Diğer taraftan, tütün kullanımı özellikle genç nüfusta diğer bağımlılık yapıcı maddelere geçiş açısından da tehlikeleri beraberinde getiriyor.

Tütünle mücadelede sağlanan başarı ile kanserler başta olmak üzere pek çok kronik hastalık, bunlara bağlı sağlık ve yaşam kayıpları ile iş gücü kayıpları önlenebiliyor.

Türkiye'de tütünle mücadele alanında yürütülen çalışmalar, 28 Nisan 2004'te Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesinin imzalanmasıyla hız kazandı.

Bu tarihten itibaren, tütün kontrolünün sağlanması için hızlı bir mücadele süreci başlatıldı ve kararlı adımlar atıldı. Çocuk ve gençler başta olmak üzere toplum sağlığını korumak ve pasif etkilenimi önlemek amacıyla ikamete mahsus konutlar hariç kamuya açık tüm kapalı alanlarda, tütün ürünü kullanımını yasaklayan mevzuat düzenlemesi yapıldı.

Günlük ortalama 4 bin çağrıya yanıt verildi

Bu kapsamda, 2010'dan bu yana, sigara bırakma konusunda 7 gün 24 saat canlı destek sağlayan ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı aracılığıyla günlük ortalama 4 bin çağrıya yanıt verildi.

Her yıl yapılan uygulama kapsamında bu hatta başvuranlara, nikotin bağımlılık düzeyleri belirlenerek bilgi aktarıldı, bağımlılık düzeyine göre sigara bırakma planı yapıldı ya da sigara bırakma hizmeti sunan sağlık profesyonelleri ve birimleri hakkında bilgilendirme yapılarak sigara bırakma polikliniklerine yönlendirildi.

Talep edilmesi halinde sigara bırakma polikliniklerinden bu kişiler için randevu alındı. Sigara bırakma planı yapılan danışanlar, yalnız bırakılmadan belirli periyodlarla bir yıl boyunca aranarak sigara bırakma süreçleri takip edildi.

Bu kapsamda 2019'da takibi yapılanların yüzde 20'sinin Danışma Hattı desteği ile sigarayı bıraktığı tespit edildi.

Türkiye genelinde 534 olan sigara bırakma polikliniklerinde, 2009'dan bu yana yaklaşık 3 milyon muayene yapıldı.

Tütün ürünlerindeki uyarılara DSÖ'nün önerdiği fotoğraflar eklendi

Bakanlık tarafından sigara bırakma tedavisinde kullanılan ancak Türkiye'de geri ödeme kapsamında olmayan ilaçlar ve nikotin replasman tedavisi preparatları alınarak, sigara bırakma polikliniklerinde hekimler tarafından uygun görülen hastaların, sigara bırakma tedavisinde kullanımına sunuldu. Bu kapsamda 2010'dan itibaren 1 milyon 89 bin 850 kişi Bakanlığın sağladığı ilaçlardan faydalandı.

Öte yandan Bakanlık tarafından tütün ürünü kullanan bireyleri, tütün ürünlerinin zararlarına ilişkin uyararak, bırakmaya teşvik etmek ve tütün endüstrisinin tütün ürünü paketleriyle reklam yapmasını önlemek amacıyla tütün ürünlerinin tek tip, düz paket olmasını sağlayan Kanun düzenlemesi, 5 Aralık 2018 tarihli ve 30616 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bu düzenleme, 5 Ocak 2020 tarihi itibarıyla tüm hükümleriyle uygulamaya başlandı. Tek tip düz paket uygulaması ile tütün ürünlerinin üzerindeki resimli sağlık uyarılarında da değişiklik yapıldı. Bu kapsamda Türkiye'de 2010'dan itibaren Avrupa Birliğinin önerdiği fotoğrafların kullanıldığı tütün ürünlerindeki sağlık uyarılarına, tek tip düz paket uygulaması ile Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen yeni fotoğraflar da eklendi.