Adalet BakanıAbdulhamit Gül, önemli açıklamalarda bulundu. Gül, FETÖ konusunda Newyork’da açılan bir soruşturma kapsamında adli yardım talebinde bulunulduğunu ve ABD’den bu çerçevede bir heyetin Türkiye’ye geldiğini söyledi. Gül, özetle şunları söyledi:
YARGIYA GÜVENİN ARTACAĞI YIL
Herkesin bir tek beklentisi var. Adalet beklentisi. Hepimizin el üstünde tutması gereken adalet ideali. Temel yaklaşım Türkiye’de güven veren adalet sistemi inşa etmek. Temel mottomuz bu. FETÖ yargısının oluşturduğu tahribatta, yargı bir aparat olarak kullanıldı, acı olaylar yaşandı. Ben bu dönemin 2019’un yargıya güvenin toplumun her kesiminde artarak devam edeceği bir yıl olmasını diliyorum. Bu tüm Türkiye’yi ilgilendiren bir konu, sadece hukukçulara bırakılacak bir reform değil. Toplumun her kesiminin muhatap olduğu konuyu oluşturmak ortak sorunumuz.
CEZA YARGILAMASI HIZLANDI
Yargının dosya yükü 2018 itibariyle devreden dosyalar dahil 10 milyon 877 bin 499. Adli ve idari tüm dosyalar. 20 bin hakim savcı var. Tüm bu dosyalar yargı mensuplarından elinden geçiyor. Biliyorsunuz, beş yıla kadar olan dosyalar istinafta ele alınıyor, istinafta kesinleşiyor. Ceza yargılaması hızlandı. Cezaevlerindeki artışın bir sebebi de bu. Hakim savcı sayımız 19 bin 429 şu anki sayımız. 15 Temmuz öncesi 14 bin 785 civarındaydı. 3 bin 908’i ihraç edildi, 15 Temmuz sürecinde. Kripto bulundukça ihraç ediliyor. 31 bin 088 FETÖ’den tutuklu hükümlü sayısı. 289 toplam darbe davası. 414 bin 955 dosya arabulucu uygulamasına gitti. 2017 yılında iş mahkemelerine 210 bin dava açıldı, 2018 de aynı konularda 92 bin dava açıldı. Arabulucuda amaç, adliyeye hiç uğramadan, hem uzlaşma sağlamak hem de adliyenin yükünü azaltmak.
DÜŞMAN DEĞİL SUÇLU ARIYORUZ
Herkesi bir çuvalın içine koyup, yargıyı zafiyete uğratmak; FETÖ’nün en istediği konu idi. Yani mücadeleyi baltalamak. Biz düşman aramıyoruz, suçlu arıyoruz. Masum ile suçluyu ayırt ederek yapmak istiyoruz. Bu sebeple lekelenmeme hakkı getirdik. Savcı soruşturmaya bile gerek duymadan dosyayı kapatıyor, hiçbir yerde kişi şüpheli sıfatını almıyor. Soruşturma yapılmasına yer olmaması kararı veriliyor. 32 bin 718 kişi için soruşturmaya yer olmadığına dair verilen karar sayısı. Bu yeni bir durum.
ŞİMDİ İNŞA DÖNEMİ
Savcılarımıza eğitim de veriyoruz. Bu sene 81 ilde adli tıp hizmetini verdik. 2019 da temel yaklaşım, yargıda mazaret işi kalmadı artık. Yargıda temel unsur insan. Şimdi nitelik zamanı. FETÖ arınmasından sonra sisteme hızlı bir şekilde hakim ve savcılar dahil oldu. Mesleki eğitimler artacak, önem veriyoruz. Arınma bitti. Örgüt ayıklandı. Sürekli bu tahribatı da anlatacak değiliz. Şimdi inşa dönemi. Yargı reformu belgesi ile yol haritamız olacak. Şu anda bile adliye dışında vatandaşların nasıl bir yargı beklentisi var, arkadaşlarımız yedi bölgede görüş alıyor. Akademi dünyasının, baroların, uygulayıcıların görüşlerini alıyoruz.
HEDEF SÜRELER BELİRLENDİ
Makul ve adil yargılama istiyoruz. Bunun için bazı hedef süreler konuluyor. Kasten adam öldürme savcılıkta görülme süresi ortalama 627 gün. Hedef süre 150 gün. Ortalama fikir versin diye. Cinsel saldırı, ortalama 243 gün. Hedef süre 120 gün olarak belirlendi. Zimmet suçu savcı 1102 günde mahkemeye taşıyor, buna 300 gün belirlendi. Yargılama aşamasında yani dava aşaması, kasten adam öldürme mahkeme 753 günde görülüyor, 300 ila 390 gün olarak hedef süre belirlendi. Genel itibariyle ağır cezalarda soruşturmalarında uyap ortalaması 575 gün. Sanığın da bir an önce yargılama hakkı var. Ortalama hedef 175 gün.
ABD’DEN GELEN HEYET
Soru: ABD’den gelen heyet, hem adliyede hem emniyette incelemelerde bulundu. 15 Temmuzun FETÖ tarafından yapıldığına dair ikna oldular mı, sürece ilişkin ne bekliyorsunuz?
Karşı taraf da bu konunun kamuoyonuda çok konuşulmaması konusunda hassasiyetlerini illetti. Verimli ve arzu edilir sonucu almak bizim için önemli. Onlar da bu konunun Türikye de ne kadar önemli olduğunu anladıklarını söylüyorlar. Bu hassasiyeti size ifade ediyorum.
NEWYORK SORUŞTURMA AÇIYOR
Newyork bölge savcılığında bir soruşturma açılıyor, bu soruşturma çerçevesinde Türkiye’den bazı bilgiler istendi. Biz zaten iletmiştik, darbe girişimi sonrası da ilettik. Onların bizden istediği bazı şeyler var. Digital delilleri görmek, tanıklara ulaşmak gibi bir talepleri oldu. Adli yardımlaşma kapsamında bir ülke talep ederse ülke yardımcı olabilir. Biz de bunu kabul ettik. ABD’ye sunduğumuz delil olarak hem isim hem içerik, bire bir dinleme görme isteklerini görünce isabetli bir talep olduğunu gördük. Yeni delillerle, imajlarını verdik.
SORUŞTURMA KARA PARADAN
Soru: New York’ta başlatılan soruşturmanın içeriği ne ?
Gizli onlarda, soruşturmanın gizli olduğunu belirtiyorlar. İki savcı geldi. Hem New York hem Washington’dan geldi. Delil niteliği önemli. Soruşturma bizimki gibi terör örgütü değil kara para gibi boyutuyla önemli. Sunulan belgeler, sorulara alınan cevaplar, deliller bir hukuk çerçevesinde daha farklı.
Soru: Cumhurbaşkanına yönelik suikast ile ilgili bilgi istendi mi, yani 15 temmuz gecesi ya da siz verdiniz mi?
O kişilerle ilgili tüm dosya ve bilgiler verildi. Soruşturmanın farklı gelişmelere gebe olacağını düşünüyorum. Burada söyleyeceğim her şey önemli. Bazı lobileri harekete geçirir. Türkiye’de bir adil yargılama yapıldığı, deliller üzerinden sonuca gidildiğini göstermesi açısından önemlidir. Türkiye’ye büyük bir saldırı oldu, büyük bir terör örgütü. Açtık, buyurun bakın, şeffaf bir hukuk sistemi. Gelin her sorunuzu yanıtlayalım.
İADE SÜRECİ FARKLI
Soru: Fethullah Gülen soruşturma neticesinde ABD Gülen’i iade eder mi?
Soruşturma farklı, iade süreci farklı. Ancak bu soruşturma o süreci de etkileyecektir.
Soru: Kemal Batmaz’ı kendi soruşturmaları çerçevesinde de mi dinlediler? ABD bu örgütün kriminal olduğunu fark etti mi?
Sonuçlanmış bir soruşturma yok. Biz ıslak imzayı görmeden kesin konuşmayız. Bitmiş varılmış bir süreç olmadan, söylememiz erken. Soruşturmanın adı, amacına bakıldığında çok önemli olduğunu düşünüyorum. Yaralanmadan gitmeli. Türkiye olarak biz istenileni verdik, sonrasında süreci takip etmek lazım.
Soru: Yani kendi soruşturmaları var. Bizdeki bazı isimleri de soruşturmaları çerçevesinde mi dinlediler? Darbe davası için gelmediler mi?
Dinlediklerine bakıldığında alıp çevirip götürdüklerini düşünürsek yorumlayabilirsiniz. Soruşturmayı bakalım nasıl isimlendirecekler.
Soru: İade talebimiz?
İade ile ilgili gerekçelerimiz farklı. Kendi soruşturmaları farklı. İade gerekçemiz farklı. Yani soruşturmaları farklı, iade gerekçelerimiz ayır bir bağlamda ele alınmalı. O ona engel değil. İade işlerinin siyasi boyutu da oluyor maalesef. Biz hukuki bakıyoruz. İade edilmesini bekliyoruz. Onlar kendi soruşturmaları için geldi, biz de kendi davamızı koyuyoruz.
SAVCININ 12 SAAT ADLİYEDE KALMASI DEĞERLİ
Soru: ABD ciddi ise ellerinde delil varsa, kendi soruşturmaları çerçevesinde en azından tutuklama vb. olur mu sizce?
Soruşturma devam ettiği, onların da kendi boyutuyla gizli olduğu için açıklanan bir durum yok. Bunlar dava açılırsa alenileşirse görülür. Şu anda çok sıcak. Türkiye’den ayrılacaklar. Bizim de atacağımız adımlar, yapacağımız süreçler var. Bir savcısının gelip sorular sorması, 12 saat adliyede kalması değerli bir durum. Ama çok ihtiyatlı da olmak istiyorum. Şu ana kadar hiçbir olumlu adım olmadı çünkü bizim adımlarımıza rağmen. Şu an elimizden gelen desteği verip, ABD’nin de görmesi önemli. Elimiz çok güçlü, sözleşme gereği iade etme zorunluluğu var. Bunu bekliyoruz.
Soru: Onların listesinde olmayıp, bizim ‘şunu da dinlesiniz iyi olur’ dediğimiz kimse var mı? Ellerinde liste ile mi geldiler ? O isimleri onlar çok bilmezler. Onların bulacağı şey değil. Yargı makamları ve sunulan şeyler üzerinden hakikaten öyle mi, o isimler de darbe yapan, yardım eden isimler. Oradan buraya savcının gelmesi çok önemli. İhtiyatli, süreci sonuna kadar görmek lazım.
Soru: Bunların elinde bir liste mi vardı? Onlar bilerek mi geldiler? Biz bu soruşturma için şunları dinleyin dedik mi? Gizli tanıkları biz mi söyledik?
Siz kulak kesiliyorsanız bir şey anlatırsınız. Kulak kesilme var, anlatma var. Bilgi ve belgelerle besleniyor beslenecektir.
Soru: ABD’deki yargılamada Hakan Atilla’nın durumu nedir?
Orada da somut bir adım olduğunda konuşalım. Oradaki yargılamalara ilişkin Türkiye’nin itirazları olduğu, tüm suçlamaları reddettiğimiz bir süreç yaşandı. Hakan Atilla’nın da müracaatları var. Gelişme olunca paylaşırız.
TAMAMEN TEMİZLENDİ DİYEMEYİZ
Soru: Adli ve İdari yargıda FETÖ sonrası temizlenme oldu, ama hala FETÖ'cü kadro var mı? MHP‘nin af teklifi ne oldu?
FETÖ çok kripto bir örgüt. Hakim savcı, polis ve asker bunların en kripto hem de ölümüne, ayrıca hassas çalıştıkları bir yapı. Davayı, kira davasını kaybeden bile bu FETÖ’cü diye geliyor. Emin olmak için tüm belgeler bilgiler değerlendiriliyor. Nokta koyduk, ‘tamamen temizlendi’ diye de hiçbir kurum için diyemeyiz. Titizlik var. Somut delillerle çalışılıyor. Kesinleştikçe kurumun gündemine gelir.
AF DEĞİL AMA...
MHP’nin teklifi ile ilgili cumhurbaşkanımız da açıklama yaptı. Türkiye’de ceza adaleti anlamında bazı suçlar var ki hiç içeriye girmiyor. Adam hırsızlık yapıyor girmiyor, öbürü de infaz süresi çok kısa. Bazısı çok yatıyor, bazısı yatmıyor mu? Şu anda arkadaşlar bununla ilgili çalışıyor. Cezaevinde hangi suçlardan hangi tarihlerde ne etkisi olmuş fotoğrafını çekmeye çalışıyoruz. Bir af değil ama bir fotoğraf. İnfaz sistemi hassas bir konu. Yakın zamanda muhtemelen tüm siyasi partilerle başta MHP ile de oturulur, bunlar masaya konabilir. Amaç suçun önlenmesini sağlamak.
Soru: MHP'nin teklifini okudunuz mu, destek verdiğiniz unsurlar var mı?
Denetimli serbestlik anlamında belli suçlarla ilgili değerlendirilebilecek unsurlar var. Af değil ama. Bu konu partiler üstü bir konu. Hepimizin dramı. Hepimizin ortak sorunu. Siyasetten uzak kalıcı bir şekilde konuşmak lazım. İhtiyaca göre revize edilmeli. Partiye de genel bir sunum yaptık. O çerçevede.
Soru: Siz taraftar değil misiniz kişisel olarak?
Af anlamında mağdurlar var. Toplumun ihtiyaçlarına göre.
Soru: Ne kadar suçluyu kapsar?
Söylemek erken.
Soru: Ne zaman çıkar?
Birkaç aya daha sağlıklı bir şekilde siyasi partilerin kafa yoracağı bir çalışma yapıyoruz. Hassas bir çalışma. Takvimle ilgili bir şey henüz çıkmadı.
BENİM DE ÖĞRETMENİM ÖLDÜRÜLDÜ
Soru: Çankaya Üniversitesi’ndeki olayla ilgili gelişme var mı?
Önümüzdeki yıl hukukçu olacak bir öğrenci, çok genç arkadaşımıza asla tasvip edilecek bir harekette bulunuyor. Üniversitelerin de yapacakları eksiklikler var. Benim de benzer bir örneğim var. Orta okulda çocukluğumda, okul çıkışı bir öğrenci öğretmenimizi öldürdü. Hep beraberi bu sorunları değerlendirmemiz lazım, çözmemiz lazım.
Soru: Hayvan hakları yasası ne oldu?
Hayvanların korunmasına yönelik teknik hazırlıklar bir de hayvanlara işkence edenlerin hapis cezası alması. Umarım en kısa sürede yasalaşır.
Soru: Adalet Bakanının iznine tabi olan cumhurbaşkanına hakaret suçu ve takdir yetkisinin kullanılması konusunda soru soracağım.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu için izin verirken, suçun profili, işlenme sıklığı vb gibi bir bakış açısına sahip misiniz, istatistiki bilgi verir misiniz?
Her devlette, devletin bekası ve birliğinin sembolü vardır. Devlet başkanı da öyledir. Kişiden öte devleti, milleti temsil eder. Milletin seçimiyle geldikten sonra daha da güçlenmiştir. Bu konu Adalet Bakanı’nın iznine bırakıldı. Savcılıktan da bir eleme geliyor yargısal anlamda. İnceleme, değerlendirme, hakaretin ağırlığı, niteliği, ilk defa olması gibi bir takdir, eleme oluyor. İzin verilmeyen de var. Son tahlilde bu konuyla ilgili, ‘düşünce suçları acaba adalet bakanlığının iznine tabi mi olsun’ tartışılması gereken bir konu. Çünkü böyle yapınca siyaset bir anlamda taraf da oluyor.
Soru: İnsan Hakları Mahkemesi’ne yargıcımızın atanması ile ilgili bilgi var mı? Almanya, İngiltere, Belçika özelinde FETÖ’ cülerin iadesi konusunda bir gelişme var mı? AB, Terörle Mücadele Kanunu’nda değişiklik istiyor, Türkiye ne yapacak?
AHİM hakim seçiminde objektif davranmadı, Türkye’nin sunduğu isimler yetkin olmasına rağmen. Terörle mücadele yasası için terörle mücadeleyi zafiyete uğratmadan ortak bir payda da oluşturacağız, alternatif hazırladık. İade ile ilgili çalışmaları sürdürüyoruz ama bir olumlu adım olmadı.
