1071 yılında alınan Malazgirt Zaferi’nin ardından Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı. Bu zaferi kazanan Çağrı Bey’in ikinci oğlu olarak başta bulunan Selçuklu hükümdarı Sultanı Muhammed Alparslan, sonrasında kılavuzlarını Anadolu’ya gönderdi. Uludere bölgesine gelen kılavuzlar, sınır köyü olan Rum tarafından geçmek isterken şehit edildi. ‘5 şehitler’ olarak Uludere Mahallesinde toplu bir mezar yaptırıldı. Fakat mezarın bulunduğu bina, son günlerde adeta bakımsızlıktan yıkılmak üzere. Yüzlerce yıllık tarihi bir dokuya sahip olan mezarlar mahalleli tarafından ne kadar korunsa da, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olduğu için dokunulamıyor.
Ayrıca Uludere Mahallesi’nin tarihi bir bölge olması sebebiyle definecilerin uğrak noktası haline gelmiş. Bölgede bir çok yeri kazan define avcıları, yakın zaman içinde de 5 şehitlerin mezarlarının bulunduğu odayı kazarak adeta buraya bir tünel açmış. Durumdan şikayetçi olan mahalle halkı, buranın restore edilmesini ve daha güvenli bir duruma getirilerek turizme açılmasını istiyor.
“Buralar düzelsin istiyoruz”
Uludere Mahallesi sakinlerinden Hasan Hüseyin Dereli, bu tarihi dokunun düzelmesini istediğini ifade ederek, “Duyduğumuza göre, buranın yarısı Rum, yarısı Müslüman köyüymüş. Sultan Alparslan’ın bu kılavuzları gelirken, Müslüman tarafına geleceklerine Rum tarafına geçmişler. Orada kılavuzlar 1071 yılında şehit olmuşlar. Biz buranın düzeltilmesi, yapılmasını istiyoruz. Her gelen heyet bir dilekçe veriyor. Burası Kültür Bakanlığına ait olduğu için bir ilerleme olmadı. Buralar düzelsin istiyoruz, daha çok millet görsün, daha iyi olsun istiyoruz. Devamlı ziyarete gelenler var. Bizim hacılarımız, askerlerimiz burada dua ederek çıkarlar. Ancak görüyorsunuz göçüklük var, burayı artık Kültür Bakanlığı yaptıracak. Duvarları binası gösterişli olsa daha iyi olur” dedi.
“Kılavuzlar geldikleri zaman Müslüman tarafından değil de Rum tarafından girmişler”
Uludere Mahallesi sakinlerinden Mehmet Ali Babacan ise ‘5 şehitler’ isminin nerden geldiğini ve tarihini anlattı. Buradaki mezarların Sultan Alparslan’ın kılavuzlarının olduğunu söyleyen Babacan, “Sultan Alparslan, 1071 yılında Malazgirt’te o savaşı kazandığı zaman bu tarafa kılavuz, öncü çıkartmış. Demiş ki; ‘Gidin bakın bakalım, Anadolu’da ne var, ne yok, kimler var, kimler yok’. Türkler Anadolu’ya yeni geliyor ama o zaman burası yarı Rum yarı Müslüman öyle tahmin ediyoruz. Kılavuzlar geldikleri zaman, Müslüman tarafından değil de Rum tarafından girmişler. Akçallar demişler ama iki tarafta da ‘akçallar’ varmış. İşte buraya geldikleri zaman şehit edilmişler. Burası 5 şehitler diye de geçer, Alparslan’ın kılavuzları diye de geçer” şeklinde konuştu.
“Maalesef hem kazıyorlar, hem de tahrip ediyorlar”
Definecilerin hem kazıp hem de bölgeyi tahrip ettiklerini anlatan Mahalle sakini Babacan, konuşmasına şu şekilde devam etti:
“Buraya birkaç sefer girişim yapıldı, ama Vakıflar Genel Müdürlüğü dokundurmuyor denildi. Kendi yapsın ama kendi de yapamıyor veya yapmıyor. Birkaç kere girişimde bulunuldu ama olmadı. Şu etrafın toprağı alınacak, içerisi restore edilecek. Değeri gibi kıymet verilecek ama maalesef yok. İşte bu eski mezarlar hakkında bazı dedikodular çıkarılıyor. Bu hazineleri kendi aralarında anlatırken böyle abartıyorlar. İşte, ‘O mezarlar, aslında mezar değil. Hazine gömülü’ diye anlatıp, ona inandırıyorlar kendilerini ondan sonra mezarlara yürüyorlar. Maalesef hem kazıyorlar, hem de tahrip ediyorlar. Biz görürüz, göremeyiz gece-gündüz gelir. Hiçbir önlemimiz yok. “
