İçişleri Bakanı Süleyman Soylu,  Balıkesir'in Ayvalık ilçesindeki Vilayetler Evi'nde düzenlenen Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü Merkez ve Taşra Teşkilatı Hizmetiçi Eğitim Semineri Programı'nda yaptığı konuşmada, dünyanın hızla şehirleşme alanında ilerlediğini belirterek, bu değişime teknolojiden birçok alana kadar herkesin yaşayıp şahit olduğunu söyledi.

Kurumların ve kişilerin değişimi ıskalama lüksünün olmadığını vurgulayan Soylu, şöyle konuştu:

"Hem değişimi hem de dünyanın evrildiği noktayı hem de bu dünya içinde kendimizi doğru tanımlamalıyız. Farklarımızı, tehdit ve avantajlarımızı doğru olarak çözümlemek durumundayız. Mesela sizlerin konusu olan sivil toplumla alakalı olarak Batı ile aramızda şöyle bir fark var, Batıda sivil toplumun yükselişindeki temel motivasyon bilhassa İkinci Dünya Savaşı'nın etkisiyle devletlere bağlanan umutların boş çıkması ve o alanın doldurulmasına yönelikti. Bizde ise sivil toplum motivasyonunun kaynağı, güçlü devlet geleneği içinde sivil topluma dayanan ve sivil toplum için belki de bırakılan özgürlükçü ve demokratik bir alanın varlığıdır. Bu yüzden Osmanlı'daki loncalar, ayan ve vakıf gibi yapılardan oluşan sivil toplum-devlet ilişkisi, modern dünyada görülen sivil toplum ve devlet ilişkisine oldukça benzer. Hatta Osmanlı'daki vakıf sistemi halihazırda ülkemizdeki sistemle neredeyse tamamen aynı işleyişe sahiptir. Bu alanın gücü, buranın bir özgürlükler alanı olması kendine ait bir etki alanı olmasıdır. Bilhassa yoğun terör ve vesayet faaliyetlerinin olduğu ülkede bu alanın korunması meselesi elbette ki çok daha önemli hale gelir. Bu alanı istismar etmek isteyen yapılara, buraya sızmak isteyen ve burası üzerinde vesayete destek olmak isteyen yapılara karşı uyanık olunmalı. Bir şekilde sivil toplum alanının güvenliğini, buradaki demokrasi ve özgürlüğün güvenliğini sağlamak durumundayız."

Soylu, terör örgütleri PKK ile FETÖ'nün, aşırı radikal grupların, marjinal yapıların hep sivil toplum alanını istismar etmeye çalıştığına işaret etti.

Bugün PKK'nın, Türkiye içinde finans kaynağı bulmakta zorlanmasının temel sebeplerinden birinin belediyelerle ilgili aldıkları görevlendirme kararları olduğuna değinen Soylu, "Buna da çok itiraz ediyorlar ama bir taraftan da sivil toplum örgütleri üzerinden hem parayı hem insan kaynağının devşirmesinin, özellikle buradaki arkadaşlarımızın ortaya koyduğu iradeyle engellenmesidir. Bir taraftan belediyelerdeki insan kaynağı ve para kaynağının, lojistik kaynağının transferinin engellenmesi, diğer taraftan da sivil toplum marifetiyle onu istismar ederek, aslında demokrasi ve özgürlük alanını istismar ederek, aslında insanın kendine ait bir alan olarak bulduğu, girişimci olarak gördüğü o alanı istismar ederek bir terör örgütünü beslemek." değerlendirmesini yaptı.

Bakan Soylu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aynısı FETÖ... Hakkari'de veya Şırnak'ta kurulmuş henüz bir yıllık olan sözde çocuk ya da kadın derneklerine Norveç, Danimarka, bilmem ne krallığı veya Türkiye içinde bulunan büyükelçiliklerin, bizimle hiç ilgisi olmayan İskandinav ülkelerinden 1 milyon avro ya da 900 bin dolar gibi blok bağışların gitmesi, üstelik sadece bir yıl gitmesini, öncesinin ve sonrasının olmamasını.. Oysa biz sivil toplumla da uğraşıyoruz. Siz sivil toplum konusunda üstatsınız. Bir yıl olan bir bağış, öncesi olmayan, sonrası olmayan faaliyetleri izlenmeyen, faaliyetleri görülmeyen, desteklenen veya desteklenmeyen, bunun kesintili bir şekilde veya hiç olmadığı noktada bir kereliğine oluşabilir şekilde gündeme gelmesi elbette ki hem de binlerce kilometre öteden başka bir eylemin işareti fişeğidir. Tam da PKK'nın yığınak yaptığı başka bir zaman diliminde gitmesini kim acaba hangi normal gerekçeyle izah eder?"

"PKK'nın yakıp yıktığı mahalleleri onarırken niye kimse bize 5 kuruş para göndermedi?"

ABD'deki Chrest adlı vakıftan, Türkiye'deki 18 medya kuruluşu ve araştırma merkezine toplam 1,3 milyon dolar yardım geldiğini aktaran Soylu, şunları dile getirdi:

"Dernek ve vakıfları anladık diyelim, bir medya kuruluşuna niye Amerika'dan yardım gelir? Onun gelişmesini istiyor olabilirler. Çok mu yardımseverler. PKK'nın 6-8 Ekim olaylarında yakıp yıktığı mahalleleri onarırken niye kimse bize 5 kuruş para göndermedi? İnsanların evlerini yapıyoruz orada. Altyapılarını, mahallelerini yapıyoruz. Neden göndermedi? Görevlendirme yaptığımız belediyeler yol yaparken, park yaparken, kültür merkezi yaparken, köprü yaparken, çocukları oyun alanı yaparken neden Amerika'dan, Avrupa'dan, İskandinav ülkelerinden 5 kuruş para gelmedi. Biz İdlib'de yardım kampanyası düzenlerken, Afrika'da su kuyuları açarken ne hikmetse bu ülkelerden hiç kimse bizi arayıp, '5 avro da biz gönderiyoruz' demedi. Bu Chrest Vakfının yazar çizer takımı var ya Türkiye'deki eşek yüküyle para alıp da bu ülkenin yöneticilerine küfreden, istiskal etmeye çalışan, aşağılamaya çalışan kişiler var ya ben onların böyle neler yazdıklarını son 4 yılda tamamen çıkartırdım. İnsan olsalar utanırlar ama onlar insan değiller. Buna emin olunuz. Elin oğlu seni parasıyla kullanacak. Seni ülkene ve ülkenin bütün attığı adımlara karşı istediği gibi söz söylettirecek, bu ülkenin bayrağına bu ülkenin değerlerine değil başka ülkenin bayraklarına ve değerlerine tabi olacaksın sonra da adın aydın gazeteci yazar olacak. Ciğerleri 5 kuruş etmez. Karakterleri 5 kuruş etmez insanlar. Onun için işimiz çok zor. Avrupa'dan Amerika'ya kadar tüm Batı avrolarını, dolarlarını siz denetlediniz, LGBTİ derneklerine akıttılar. Türkiye'nin bir eksiği bu muydu? Neden? Aile yapımızı tarumar etmek için. Değerlerimizi ortadan kaldırmak için en demokratik, en özgürlükçü ve en katılımcı alanımızı kullanmaya çalıştılar. Keza FETÖ aynı yöntemleri bu sefer ters bir akışla kullandı. Buradan kadınların bileziklerine varıncaya kadar toplayıp, yurt dışındaki kasalarını gönderdiler. ByLock yazışmalarının deşifresinden hatırlayalım. Milyon dolarlar havada uçuşuyordu. Kurdukları veya sızdıkları farklı yapılarla öğrenci yurtlarından derneklere kadar her yerden, teşbihte hata olmaz, her yerden bunu yapmışlar, hortum gibi çekmişler."

Bakan Soylu, sivil toplum alanındaki bu kapasiteyi doğru tahlil edip, her türlü istismardan, örgütsel faaliyetten, ülkenin güvenliğine, ahlakına yönelik bir hazırlık içinde olanların yuvalanmasından korunması gerektiğine dikkati çekti.

Siyasetin içinde olan aktörlerin bu yapılarla yan yana durup durmadıklarının, onlara cesaret verip vermediklerinin de iyi tahlil edilmesi gerektiğini anlatan Soylu, şöyle devam etti:

"Mesela bugün Sayın Kılıçdaroğlu birtakım ifadeler kullanmış. Polisimizin 3600 meselesi üzerinden güya eleştiri yapacak. Doğrudur. 3600 ek gösterge bizim taahhüdümüzdür. Taahhüdümüzün de sonuna kadar arkasındayız ve gerçekleştireceğiz. Bundan herhangi bir şekilde sarfınazar etmemiz mümkün değildir. Bu sözümüzü de yerine getirmek için Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla arkadaşlarımız çalışıyorlar. Ancak lafa burada girip, son yıllardaki başarılarıyla huzurumuzu, güvenimizi en üst seviyeye çıkartan Türk polis teşkilatını siyasetin içine çekmek, onu siyasetin bir aracı gibi göstermek Kılıçdaroğlu'na yakışmamıştır. Doğru bir yaklaşım değildir. Yıllarca bu tahrikleri orduya yaptılar. Türk Silahlı Kuvvetlerine, kahraman ordumuza. Artık bu alışkanlıkları bıraksınlar. Fitne siyasetini bıraksınlar. Bunun üzerinde de yine İstanbul'daki eski İnönü Stadyumu'ndaki saldırıdan dolayı, PKK'nın katliamından dolayı şehit olan polislerimiz, oradaki diğer şehitlerimizle alakalı da çok abes bir cümle kullandı. Dedi ki beni de itham ederek 'Bu paranın üstüne çöktüler' dedi. Böyle bir şey söz konusu değil. Bizim çok nazik yerimizdir burası. Şehit aileleri, gazilerimiz ve gazi ailelerimiz için biz her şeyimizi feda etmeye hazırız. Onların evlatları ve kendileri bu ülke için her şeyi feda ettiler. Onu böyle ucuz bir siyaset malzemesi haline getirmenin edepten yoksunluk olduğunu düşünüyorum."

Bakan Soylu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na yönelik şu ifadelere yer verdi:

"Sayın Kılıçdaroğlu, biz bu dünyanın da öteki dünyanın da hesabını yaparız. Şehitlerimizin bize emaneti olan şehit ailelerimizin, gazilerimizin ve gazi ailelerimizin her zaman emrine amadeyiz. Ne ihtiyaçları varsa da Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla tüm devlet emirlerine amadedir. Biz bir yere çökmüş değiliz ama biz senin nereye çöktüğünü biliyoruz. Sen FETÖ'nün kasetiyle bir partiye çöktün, hala devam ediyorsun. Bunlar yanlış işlerdir. Bu alanlara girmek doğru bir yaklaşım değil. Ucuz siyaset manevralarıdır. Kahraman polisimize 'katil polis' diyenlerle iş birliği tutan ben değilim, sen ve senin arkadaşların. 'Polis devleti' deyip polisimizi tahrik etmeye çalışan anlayış da tam senin zihniyetinin anlayışıdır, bizim anlayışımız değildir. Demişim ki 'Polisimiz kendi görevini para için yapmaz.' Çünkü polislik şerefli bir meslektir, karakterli bir meslektir, vatansever bir meslektir. Hiçbir anne ve baba oğlunun kaç lira maaş aldığına bakmaz. Onun giydiği kıyafetin ve üniformanın namusuna, şerefine ve onuruna bakar. Ne demek istediğimi sizin mahalle anlayamaz. Sayın Kılıçdaroğlu senin konuştuğun adamlar da anlayamaz. Doğru, Türk polisi PKK'yı, DHKP-C'yi uyuşturucu tacirlerini sevmez. Çünkü yıllarca bu yapılarla mücadele etmiştir, şehitler vermiştir. Dolayısıyla PKK ve PYD'nin siyasi sözcüsü olan yapıları meşrulaştıranları da meşrulaştırmaya çalışanları da DHKP-C'lileri hapishanede bir kahraman gibi ziyaret edenleri de sevmez. Polisin hakkını savunacaksa önce onun sevmediklerinden kendini sıyırsın oradan bağımsızlığını kazansın ondan sonra da söyleyeceği sözü varsa söylesin. Hem bu yapılarla dirsek temasında olacaksın hem PKK'nın siyasi koluna 'meşrudur' diyerek arka çıkacaksın hem de dönüp bu alanı istismar etmeye çalışacaksın.*

Soylu, özellikle son yıllarda yaşanılan afetler ve bilhassa yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinin, sivil toplum alanının önemini tekrar gözler önüne serdiğini söyledi.

Dünyanın hiçbir ülkesinde sağlık, arama kurtarma gibi birimlerin, olası büyük bir afet ve acil durumda tüm bireylere anında ulaşmasının mümkün olmadığını belirten Soylu, "1985'te Japonya ve Meksika'da yaşanan depremlerde, arama kurtarma ve iyileştirme çalışmalarına sivillerin katkıları, dışardan gelen diğer ülkelerin yardım ekiplerinin dikkatini çekmiştir ve bu anlayış dünyada karşılık bulmaya, yayılmaya başlamıştır. Bizde de özellikle son 2 yılda, Elazığ, İzmir, Bingöl Karlıova, Van Başkale depreminde, keza Rize, Artvin, Sinop, Kastamonu, Bartın sel afetlerinde, sivil toplum kuruluşlarımızla öyle güzel bir çalışma gerçekleştirdik ki artık sahadaki ekipler birbirini tanır hale geldi." diye konuştu.

Bakan Soylu, AFAD'ın çatı kuruluş olduğu, tam bir koordinasyon içinde, milletin her ihtiyacını karşılayan, "iyilik meleği" gibi herkesin imdadına koşan bir potansiyeli sahaya yansıttıklarını anlattı.

Pandemi sürecinin dünyada sivil toplum üzerinde dönüştürücü bir etki ortaya koyduğunu vurgulayan Soylu, yapılan çalışmaların, sivil toplumun genişleme biçimleri bakımından, koronavirüsle ilgili üç yeni sivil aktivizm düzeyini ortaya çıkardığını kaydetti.

Soylu, özellikle 15 Temmuz sonrasında her alanda olduğu gibi doğrudan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatları ve vizyonuyla, sivil toplum alanında da pek çok yeni ve modern adım atıldığını dile getirerek, şöyle devam etti:

"Temel hedefimiz, bu alanı istismardan korumak ve etkinliğini artırmaktı. Bir ülkede sadece evrak üzerinde gördüğünüz dernek sayısının veya üye kayıt sayısının yüksek olması yeterli değil. Önemli olan bu dernek veya sivil toplum kuruluşlarının etkin, çalışır ve faaliyet içinde olmasıdır. Nasıl bir büyüklük ve alanla ilgili çalıştığımızı, elbette ki buradaki arkadaşlarımız biliyorlar ama kamuoyunun da daha somut olarak bilmesi için birkaç veriyi paylaşmak isterim. Türkiye'de şu an için 121 bin 847 dernek var. Bu derneklerde toplam 8 milyon 446 bin 617 üye var. Bu derneklerin 2020 yılı gelir toplamı 28 milyar 302 milyon 228 bin 832 Türk lirası. 2003 yılında Dernekler Dairesi Başkanlığı kurulmuş, 2004 yılında da Dernekler Kanunu çıkarılmıştı. Bu iki adım sonrasında sivil toplum kuruluşları nicelik ve nitelik açısından önemli bir gelişme gösterdi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile dernekler dairemizi Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğüne dönüştürdük ve bir adım daha ileriye taşıdık."

"Son 10 yıl içinde dernek gelirleri yüzde 363 arttı"

İçişleri Bakanı başkanlığında, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile akademisyenlerin de bulunduğu "Sivil Toplum İstişare Kurulu" oluşturulduğunu ve geçen yıl ilk toplantısının gerçekleştirildiğini anımsatan Soylu, "İlk toplantısını gönüllülük kavramı temasıyla gerçekleştirmişti. İnşallah bu yıl yapılması planlanan ikinci toplantısı da 'dernekler mevzuatı' ve 'sivil toplum strateji belgesi ve eylem planı' gündemi ile olacaktır. Bunun da hazırlık çalışmaları devam etmektedir." şeklinde konuştu.

Soylu, 2003'te başlayan süreç içinde gerek Dernekler Dairesi Başkanlığının oluşması gerekse Dernekler Kanunu'nun çıkarılmasıyla, sivil toplumun nicelik ve nitelik olarak önemli bir gelişme gösterdiğini vurguladı.

Bakan Soylu, "Bu süreç içinde dernek sayısı yüzde 76, üye sayısı yüzde 116 arttı. Son 10 yıl içinde de dernek gelirleri yüzde 363 arttı. 2016 yılından itibaren 1762 derneğe toplam 136,7 milyon lira destek verildi, hükümetimiz tarafından. Bunda hem kurumsal kapasite artışının hem de mevzuat çalışmalarımızın önemli katkısı oldu." ifadelerini kullandı.

2021-2023 yıllarında "Demokratik Yerel Yönetimi Geliştirmek İçin Sivil Katılımın Güçlendirilmesi Projesi"nin uygulanacağını aktaran Soylu, bunun Belediyeler Birliği tarafından fonlanacağını duyurdu.

Önemli eğitim projelerini de hayata geçirdiklerini bildiren Soylu, şunları kaydetti:

"Söz gelimi, çağımızın önemli bir sorunu olan ve sivil toplum alanını kullanmaya istekli bir konu olan kara para ile ilgili olarak kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesine yönelik eğitimler 2018-2021 arasını kapsayacak şekilde planlandı. 2018 yılından itibaren toplam 11 bin 439 dernek temsilcisine bu konuda eğitim verildi. Ayrıca göreve yeni başlayan dernekler denetçi yardımcılarına yönelik, kamu ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik ve genel hizmet içi eğitimlerimiz de devam etmektedir. Yine önemli bir faaliyetimiz de vatandaş memnuniyet anketlerimizdir."

Elektronik genel kurul uygulamasına geçiş süreci

Bakan Soylu, 2019 yılından itibaren 4 bin 86 sivil toplum kuruluşunun ziyaret edildiğini, bu ziyaretlerde önemli fikirler aldıklarını dile getirdi.

Önemli mevzuat çalışmaları gerçekleştirdiklerini hatırlatan Soylu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şehit ve gazi kelimelerinin taşıdıkları kutsiyet ve manadan dolayı derneklerin izinle kullanabilecekleri kelimeler arasına alınması, dernek üyelerinin mülki idare amirliklerine bildirilme yükümlülüğünün getirilmesi ve bu sayede vatandaşlarımızın üyelik durumlarını e-devlet üzerinden sorgulayabilmeleri. İstifa ediyor, istifası işleme alınmıyor. Kime anlatacak derdini. Aynen FETÖ döneminde insanların başına geldi. Yol ve hareketlerini görünce 'Ben istifa ediyorum' diyor, sonra istifaları orada gündeme gelmiyor. Ya da başka bir yerden istifa ediyor, istifaları gündeme gelmiyor. Bunun suistimal edildiği alanları biz çok yaşadık. Derneklerin her türlü iş ve işlemlerini elektronik ortamda yapabilmesine yönelik düzenleme yapılması, salgın sürecinde verilmesi gereken süreli evrak ve genel kurullar için yapılan kolaylaştırıcı düzenlemeler, DERBİS için ilçe birimlerimizden de şifre alabilme gibi pek çok alanda mevzuat değişiklikleri yaptık."

İlerleyen günlerde yönetmelikle beraber gündeme gelebilecek başka bir adımı da paylayacağını belirten Soylu, "Aslında bitmiş olan, yönetmeliğin yayınlanmasını bekleyen bir çalışmamız var. Özellikle genel kurullarla alakalı. Önümüzdeki süreçte elektronik genel kurullar yapılabilme düzenlemesini getiriyoruz ve artık elektronik genel kurullar yapılabilecek. Yine tüm iş ve işlemlerin elektronik ortamda yapılabilmesi gibi konular bizim devam eden çalışmalarımız arasındadır." açıklamasında bulundu.

Bakan Soylu, 2018 yılında denetlenen dernek sayısının 4 bin 546 olduğunu, 2019'de ise denetim sayısının 14 bin 119 olarak gerçekleştiğini aktardı.

Geçen yıl salgın nedeniyle 10 bin 491, bu sene de şimdiye kadar 8 bin 767 derneğin denetlendiğini bildiren Soylu, "Tüm bu değerlendirmeler neticesinde varmak istediğim nokta şudur: Mazimizden aldığımız bir sivil toplum kültürümüz var. Biz bu alanın gücünü de hayatlarımız için önemini de ona olan ihtiyacımızı da biliyoruz ve bunu korumak için buradan güç almak ve çocuklarımıza daha güzel bir ülke bırakabilmek için meselenin her noktasına temas etmeye çalışıyoruz. Sizlerin burada ve çalışma alanlarınızda ortaya koyacağınız emek, burada elde edeceğimiz başarı, inanıyorum ki çocuklarımızın mutluluğuna katkı olacaktır." diye konuştu.

Seminer programına, Balıkesir Valisi Hasan Şıldak, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz, İl Emniyet Müdürü Hasan Onar, İl Jandarma Komutanı Kıdemli Albay Tarık Hekimoğlu, daire müdürleri ve diğer davetliler katıldı.