Han ilçesindeki vatandaşlar, yıllardır yaşadıkları mağduriyetlerine bir çözüm bulunmadığını, virane evlerde yaşamak zorunda kaldıklarını anlatıyorlar. Bu durumun göçü hızlandırdığını anlatan vatandaşlar, heyelan, deprem veya yoğun kar yağışında evlerinin yıkılabileceğini belirterek yeni bir harita çalışması yapılmasını istiyorlar.
İlçe merkezi ve çevresi üzerine yapılan çalışmalar sonucunda en son 1969 yılında derecelendirerek ildeki binalarını 1’inci, 2’inci ve 3’üncü derece site alanı olarak çizilen haritası yıllar sonra vatandaşların mağduriyete neden olmaya başladı. Uzun yıllar önce çizilen haritanın yenilenmesi ve imar planlarına işlenmesi konusunun çözümlememesi nedeniyle ilçede oturan vatandaşlar oldukça mağdur durumda. Normal günlerinden başlayarak küçük veya büyük her hangi bir doğal afetin yaşandığı günlerde ilçe halkı her dakikasında yaşadığı evin üzerine göçeceğinden korkuyorlar.
İlçede yaşayan vatandaşlar yıllardır Han Belediyesi, Eskişehir Büyükşehir Belediyesinin ilgili kurumu olan Eskişehir Koruma Uygulama ve Denetim Bürosu (KUDEB) ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne konu ile ilgili yaptığı başvurular sonucunda olumlu bir gelişme elde edemediği belirterek yardım istedi. İlçe halkı, ilgili kurumların ortakça adımların atılmasıyla birlikte Eskişehir’in diğer bir ilçesi olan Sivrihisar'da yapıldığı gibi yeni bir harita çalışması gerçekleştirerek 2’inci derece site alanlarını 3’üncü derece site alanına çekilerek gerekli tadilatların yapılmasını şiddetle bekliyorlar.

Tadilatı, ne yapılıyor ne de yaptırılıyor
İlçede bulunan mahalleler arasından Hacılar Mahallesindeki evler diğerlerden daha yıkıcı ve virane olduğu gözlemlendi. Eskiden yaklaşık 2 bine yakın vatandaşın yaşadığı mahallede yıllardır her hangi bir tadilatı yapılmasına izin verilmemesi sebebi ile birçok köylünün kente göç ettiği belirtildi. Hacılar Mahalle Muhtarı Ramazan Dul, vatandaşların yaşadığı zorluklarını dile getirerek konuya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından konuya el atılması istedi. Muhtar Dur, “Burası site bölgesine ayrıldı. Bunun için insanlar burada en ufak bir şey yapamıyor. Yaptığı zaman KUDEB geliyor veya belediye geliyor. Bu arada işlemi durduruluyor. Tabi ki burada insanlar yaşıyor. Hakikat virane bir haldeyiz. Buralar gerçekten site bölgesi, ama site ile ilgisi yok. Tabii ki burada yaşayan insanların çoğu göçüp gittiler. Sit bölgesi olduğundan bir şeyler yapamıyoruz, aşağı taraflarda da yerlerimiz yok. Çok fiyatlı istiyor. Burada bin 500, 2 bin kişi falan yaşıyor. Bu durumu yaşayan iki mahalle var. Hacılar mahallesi ve Hüsrevpaşa Mahallesi. Buradaki gibi böyle durum o mahallede de var. Şimdi gençler gelecek veya da bir şeyler yapacak, ama hiç kimse bir şey yapamıyor. Yani buraların 3’üncü derece sit alanına çekilmesi istiyoruz” diye konuştu.

Burada yaşayanların doğal afette kurtuluş yok
Mahalle Muhtarı Dul, mahallede yaşayan vatandaşların evlerini gösterip çoğu yıkılmış virane olduğu dile getirerek buraya yetkililerin el atılması gerektiği savundu. Muhtar Dul, “Bir heyelan falan olduğu zaman veya bir büyük kar yağdığı zaman bu çatının ne kadar dayanabileceği düşünün. Veya zelzelede. Burada insan yaşayabilir mi? Yaşayamaz. Burada büyük kar yağıyor. 1 buçuk 2 metre kar yağıyor. Hatta 3 ay, 4 ay çıkamadığımız günler oluyor. İnsanlara burada bunun altında dur dememiz yanlış. Tarihi bina doğru, ama bize hiç değilse yapım izni versinler. Biz bunları tamir edelim. KUDEB yıktırıyor. Yıktırdıktan sonra yeninde yenisi yaptırmıyor. Doğrusu bu. Yıkıldıktan sonra yenisi yapılmazken adam burayı de ellemiyor” diye aktardı.
Muhtar Dul, konu ile ilgili yetkili kurumlara defalarca yaptığı başvurularından bir sonuç alamadığı dile getirerek, Han Belediyesine gittiğini, ancak bu başvurunun Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı KUDEB’ın yapılması gerektiğinin söylendiğini anlattı. Dul, “Onlara gidiyoruz, ellerinde hiçbir şey olmadığını belirtiyorlar. Büyükşehirdeki KUDEB’ın konuya el atması lazım. KUDEB geliyor, ölçüyor, biçiyor ve 'Yapamam' diyor. Büyükşehir zaten yapıma izni vermiyor. Şöyle bir göz gezdirdiğiniz zaman gerçekten bir viranenin içindeyiz. Her yetkiliden biz buralara çözüm getirmesini istiyoruz. Bizzat Cumhurbaşkanımıza yardım çağrısında bulunuyoruz” diye sözlerine ekledi.

Deprem olduğunda bu evlerin altında ne kadar insan kalır onu hesaplayamayız
Mahalle’de yaşayan eski bir zabıta memuru ve halen Han Belediye Meclis üyesi olan Arif Konakçı, ilçedeki vatandaşların içinde olduğu zor durumunu anlattı. Konakçı, “İlçemizde genel olarak site bölgesinde büyük bir sıkıntımız var. Site bölgesinden dolayı kimse her hangi bir yapılaşma yapamıyor. İzin de verilmiyor. Takas olayına da gidilmedi bugüne kadar. Mağduruz şuanda. En büyük mağduriyetimiz bu. Şimdi devletimiz genelde çok sıkı tutuyor inşaatları, ama buradaki site bölgesindeki eski yapıları göz önünde bulundurmuyor. Tabi ki bu nedenle deprem olduğunda bu evlerin altında ne kadar insan kalır onu hesaplayamayız yani. Zaten yaşlı insanlar. Çıkma imkânı hiç yok. İlk depremde en hızlı bir şekilde göçecek bir durum da yok yaşlıların” dedi.

“Duysun sesimizi Cumhurbaşkanımız”
Hacılar mahallesinde 3 dönemlik muhtarlık yapan Ramazan Mavili ise konu ile ilgili, “Burasını 2’inci derece site bölgesi yaptılar. Biz el atamıyoruz. Her hangi bir yapı yaptırtmıyor Büyükşehir Belediyesi. Deprem olsa evimizin altında kalacağız. Bakım yapılmadı hiç. Çadırda oturuyorum. Biz Cumhurbaşkanından buraya el atmasını istiyoruz. Cumhurbaşkanımız kendisi diyor; ‘insanı yaşat ki devlet yaşasın’. Biz de yaşayalım memleketimizde. Bir el atsın buralara. Duysun sesimizi Cumhurbaşkanımız” diye duygulandı.

“Kapılarım sanki üstüme göçecek”
Mahalle sakinlerden 70 yaşındaki Hüseyin Çetinkaya kendi durumunu anlattı. Çetinkaya, “Ben 70 yaşındayım ben. Bu viranenin içinde duruyorum. Tek başıma yaşıyorum. Üstüm kar örtüyor. Yağmur yağdıkça akıyor. Ben içinde yaşayamıyorum. Ben Cumhurbaşkanımdan bir çözüm istiyorum. 3’üncü site alanına çekilmesi istiyorum. Bize bir taş koydurmuyor. Bu kapılar üstüme göçecek. Böyle çadırın altında malım, maşatım var. Benim torunlarım İstanbul’dan şuradan buradan geliyor. Bunlar korkuyorlar. Yaptıramıyoruz. Yaptıracağız ama yaptırtmıyorlar bizi. Buna bir çözüm lazım. Burada el atılması gereken koca yerim var, ama yapamıyorum” şeklinde belirtti.

"Kendine oy veren oldu mu, onun icabında göz yumuluyor"
Bazı mahalleliler, genel olarak burada her hangi bir işlemin yapılmasına izin verilmediği halde mevcut belediyede olan partiye oy verenlere göz yumulduğunu iddia ettiler. Hacılar Mahallesinde yaşayan İbrahim Yılmaz, konu ile ilgili bazı iddialar öne sürdü. Yılmaz, “Cumartesi, pazar icabında göz yumuluyor. Biz yapamazken diğerleri göz yumuluyor. Yapılabiliyor. Nasıl yaptırıyorsa bilmiyoruz. Büyükşehirde KUDEB diye bir birim var. Han Belediye Başkanı ile 10 gün önce kahvede iki, üç arkadaş esnasında sohbet yaptık. Nasıl oluyorsa kendilerine oy vereni KUDEB hiç görmüyor ama AK Partili olana 'izni aşmışsınız, usulü aşmışsınız' deyip durduruluyor. Ama kendine oy veren oldu mu, ona icabında göz yumuluyor. Nasıl olsa yapıyor. Mağaraların üzerine de icabında yaptırıyor. Ama biz vatandaşlarımızın da kötü olmak, küs olmak istemiyoruz. Şikâyet etmek istemiyoruz. Ancak sıkıntımız büyük” diye ifade etti.
Öte yandan, KUDEB ve Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü konu ile ilgili her hangi bir açıklama yapmadı.