AİLESİNİ DE ETKİLİYOR

Bu olumsuz tablo sadece sigortasız çalışan işçinin kendisini değil, eşi ve çocuklarını da etkiliyor. Onlarda sağlık hak sahipliğinden mahrum kalıyorlar. İşçiler bu durum karşısında çaresiz değil. Yasayla sağlanan haklar var. Yani sigortasız çalıştırılan işçiler bu haklarını aramalı. Bunun ilk yolu Sosyal Güvenlik aKurumu'na ( SGK ) şikayet.

İŞTEN ÇIKMADAN ŞİKAYET

SGK'nın işçi şikayetlerine göre işlem yapabilmesi için ise işçilerin işten çıkmamış olmaları gerekiyor. İşten çıktıktan/çıkarıldıktan sonra yapılan şikayetlerin olumlu sonuç vermediği ifade ediliyor. Ancak, işçinin elinde yazılı belge var ise işten çıktıktan sonra yapılan şikayetlerden de işçi lehine sonuçlar çıkabilir.

TESPİT DAVASI HAKLARI

SGK'ya ve diğer kurumlara şikayetlerden bir sonuç çıkmazsa çalışanın dava açma hakkı var. İşçiler sigortasız çalıştıkları sürelerini, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde açacakları hizmet tespit davası ile de tespit ettirebilirler. Mahkemece tespit edilen ücretler ile çalışma gün sayıları SGK tarafından dikkate alınır ve o işçinin sigortasına geriye dönük işlenir.

KAZANCI 3 KAT ARTAR

Çalıştığı iş yerinde sigortasız olduğunu iddia ederek SGK'ya başvuran işçileri, işveren çoğunlukla çıkarıyor. Eğer iş yerinde 30'un altında işçi varsa, SGK'ya şikayeti sebebiyle kişi işten çıkarıldığında işveren 'kötü niyetli' sayılacak ve ihbar tazminatının 3 katı tutarında 'kötü niyet tazminatı' ödeyecek. Eğer kişi 30 ve üzeri işçinin olduğu bir yerde çalışıyor ve sigortasız çalıştırıldığını SGK'ya bildirdi diye işten çıkarılıyor ise, 'iş güvencesi kapsamında' işe iade davasını kazandığında işveren işe iade etmez ise, o işçiye en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarında 'iş güvencesi tazminatı' ödemek zorunda kalır.

KIDEM HAKKI VAR

İşverenin işçisini hiç sigortaya bildirmemesi ve sigorta primlerini ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması işçiye haklı fesih imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni. Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi kıdem tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde o işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda.  Yargıtay 'ın verdiği kararlar da bu yönde.